Sebastiaan Schep
van Witteveen + Bos
Het project ‘Digital twin voor het waterbeheer’ is opgedeeld in drie onderwerpen: droogte, waterkwaliteit en waterzuiveringsinstallaties. Sebastiaan Schep van Witteveen + Bos is thematrekker waterkwaliteit.
Sebastiaan Schep heeft veel ervaring in onderzoek naar waterkwaliteit. “Er zijn grote opgaven rondom waterkwaliteit”, zegt hij. Het onderwerp krijgt steeds meer aandacht. “Het is lang een ondergeschoven kindje geweest als je het vergelijkt met het bestrijden van wateroverlast, maar nu de Kaderrichtlijn Water nadert, zie je het belangrijker worden.”
Systeemdenken heeft bij Schep altijd voorop gestaan, ook in dit project. “Ik heb het altijd belangrijk gevonden om zo goed mogelijk begrip te hebben van een systeem als geheel”, zegt hij. “Waarom is iets zoals het is?” Een systeemanalyse bestaat volgens hem uit een toestandsanalyse, waarin je kijkt naar alle zaken die er zijn en deze beschrijft, zoals het aantal vissen en planten in een bepaald gebied, en een landschapsanalyse. Dit type analyse gaat over welke factoren de toestand bepalen. Hiervoor zijn computers en rekenmodellen nodig. “Dan kom je ook tot een beeld van de toestand, maar geredeneerd vanuit het landschap. Als je de twee analyses naast elkaar legt, krijg je een reëel beeld.”
Ecologische sleutelfactoren
Om antwoord te vinden op de vraag waarom iets is zoals het is, heeft Schep jaren geleden een methodiek ontwikkeld: de ecologische sleutelfactoren. Hierbij doorloop je alle stappen, van de analyse van gegevens tot een concreet advies. “Het helpt je de knelpunten voor een goede waterkwaliteit in stilstaande en stromende wateren te identificeren. De sleutelfactorenmethodiek was eigenlijk een soort digital twin, al bestond dit toen nog niet. Ik denk dat een digital twin, zoals we in dit project ontwikkelen, veel problemen op het gebied van waterkwaliteit verhelpen.”
Dat er al veel denkwerk is gedaan helpt Schep en de projectpartners in ‘Digital twin voor het waterbeheer’. “Maar het is en blijft moeilijk. Er spelen ontzettend veel factoren mee als het gaat over waterkwaliteit. Denk alleen al aan de tijd en ruimte. Iets op plek A kan totaal ergens anders van invloed zijn en een ecologisch systeem reageert over het algemeen in maanden of jaren. Het is ontzettend ingewikkeld om ergens echt de vinger op te leggen.”
Aantal metingen
Wat niet helpt is dat het aantal en soort metingen sterk verschilt. Sommige zaken worden zeer regelmatig gemeten, maar de visstand bijvoorbeeld slechts één keer in de zes jaar. “Terwijl dat de systemen ontzettend dynamisch zijn. Je kunt afvragen of het nuttig is als je zo weinig meet.” Ecologen zijn het echter gewend om met veel onzekerheden te werken. “We proberen losse puzzelstukjes bij elkaar te brengen en dan in samenspraak een gezamenlijk beeld te schetsen.”
De verwachtingen op dit onderdeel zijn terughoudend. Een digital twin moet waterbeheerders hoogstens helpen om een goede systeemanalyse te kunnen maken. “Het zou ideaal zijn als het helpt om de toestand op een rijtje te zetten, zodat we daar een goede analyse op kunnen loslaten.”
